De energietransitie stelt ondernemers voor grote uitdagingen. Netcongestie, wisselende energietarieven en beperkingen in teruglevering maken het noodzakelijk om actiever te sturen op energieverbruik én -opwek. Dat dit leeft onder ondernemers, bleek uit de hoge opkomst bij de kennissessie Slim Energiebeheer bij Wit Flowerbulbs in ’t Veld. Zo’n 60 deelnemers uit uiteenlopende sectoren doken in de mogelijkheden van energiedelen, opslag en samenwerking.
Waar energiebeheer vroeger nauwelijks aandacht vroeg, is het nu een strategisch aandachtspunt geworden. De agrarische sector speelt hierin een sleutelrol als zowel grootverbruiker als opwekker van energie. Door de overbelasting van het elektriciteitsnet is teruglevering niet langer vanzelfsprekend. Dit dwingt ondernemers om slimmer te werken: lokaal opslaan, het gebruik spreiden én samenwerken.
“Het draait om slimmer energiebeheer en dat kunnen we niet alleen,” benadrukte Wouter Veefkind, projectleider Fieldlab Waterstof in Agri, tijdens zijn opening. Deze oproep tot samenwerking vormde de rode draad door de bijeenkomst.
Robin Bäcker van Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord lichtte toe hoe bedrijventerreinen samen stappen kunnen zetten via energiehubs: collectieve systemen om energie op te wekken, op te slaan en te delen. Dit ontlast het elektriciteitsnet en vergroot de veerkracht van bedrijven.
Ook agrarische ondernemers aan de randen van bedrijventerreinen kunnen hiervan profiteren – juist omdat zij vaak beschikken over een overschot aan duurzame energie. Om samenwerking op bedrijfventerreinen te stimuleren, is recent de website NHN Bedrijventerreinen geïntroduceerd. Hier kunnen ondernemers volop informatie vinden en zich ook aanmelden voor (kosteloze) steun bij het organiseren van verschillende vormen van samenwerking. Ook ondernemers die niet nabij een terrein gevestigd zijn, doen er volgens Jeroen Noot (Greenport Noord-Holland Noord) goed aan om samenwerking te verkennen. Lokale initiatieven en energiecoöperaties bieden steeds vaker kansen.
Een zeker voor agrarische ondernemers veelbelovende ontwikkeling is het omzetten van energie in (groene) waterstof. Een voorbeeld is H2 Hollandia in Nieuw-Buinen. Jeroen Jansen (Repowered) presenteerde dit waterstofproject dat gebruikmaakt van duurzame energie uit een nabijgelegen zonnepark. Het zonnepark van 115 MW kan niet alle stroom terugleveren door een beperkte aansluiting. Een deel van die zonnestroom wordt omgezet in waterstof. Hoewel de techniek nog niet concurrerend is met fossiele brandstoffen, wordt er gewerkt aan een commercieel schaalbaar model. Sleutel is hier om de afzet van de waterstof vooraf geregeld te hebben, waardoor investeerders zekerheid hebben.
Hoewel batterijopslag technisch verder is ontwikkeld dan waterstof, is ook hier nuance nodig. “Een batterij is geen wondermiddel,” stelde Eloy de Kort van Customized Energy Systems. Pas in combinatie met gedragsverandering en een slim Energiemanagementsysteem (EMS) wordt batterijopslag echt rendabel. Innovaties volgen elkaar snel op: batterijen worden krachtiger en betaalbaarder, wat de mogelijkheden vergroot. .Wit Flowerbulbs zet de batterij in voor peakshaving in periodes waarin de bollen gedroogd worden en in de rest van het jaar om het stroomnet te balanceren.
De sessie vond plaats bij Wit Flowerbulbs, een vooruitstrevende bollenteler die al fors investeerde in slimme energieoplossingen. Op hun daken liggen 5.400 zonnepanelen. Overtollige stroom wordt opgeslagen in twee batterijen van elk 1,1 MWh. Ze maken gebruik van gelijkstroomventilatoren, een dubbeldakconstructie die lucht voorverwarmt, ammoniakkoeling waarmee ze gelijktijdig kunnen koelen en verwarmen en een warmwaterbuffer die restwarmte opvangt. Tijdens de rondleiding gaf ondernemer Peter Wit een kijkje achter de schermen.
De bijeenkomst onderstreepte: de energietransitie is niet alleen een technologische, maar vooral ook een organisatorische opgave. De toekomst vraagt om nieuwe vormen van samenwerking. Niet elk bedrijf hoeft het wiel opnieuw uit te vinden. Door kennis, capaciteit en infrastructuur te delen, ontstaan nieuwe kansen – voor agrariërs én ondernemers op bedrijventerreinen.
